Alerjen gıdalar ve etkileri
Bitkilerden ilaçlara, içeceklerden hazır gıdalara, böceklerden hayvansal ürünlere kadar pek çok farklı ürün insan bedeni üzerinde alerjen etki yaratabilmektedir. Alerjen kelimesi, insan bedeninde antikor üretilmesine neden olan yani alerjiye sebebiyet veren tüm kimyasal yapılar için kullanılmaktadır. Alerjiye sebebiyet veren bir kimyasal yani bir alerjen, yenilen besinlerle vücuda alınabileceği gibi dokunma yoluyla da reaksiyona neden olabilir. Benzer şekilde bazı kimyasal maddelerin solunması da tıpkı dokunma ya da yenme gibi eylemlerde olduğu gibi alerjik reaksiyonların görülmesini sağlayabilir.
Alerjen olarak tanımlanan maddelere vücudun verdiği tepki, bizzat insan bedeninin mikro düzeydeki koruma kalkanı olan bağışıklık sistemi tarafından verilir. Bağışıklık sistemi hücreleri alerjen olarak nitelendirilen kimyasalların gıdalar yolu ile vücuda alınması halinde anında bu duruma tepki verir ve antijeni tanımlayarak alerjik reaksiyona neden olur. Vücutta bağışıklık sisteminin “antikor” üretmesine sebep olan tüm moleküller antijen olarak tanımlanmaktadır. Bu tür kimyasal maddeleri oluşturan moleküllere, yabancı molekül denmektedir. İnsan bedenini yabancı moleküllerin potansiyel zararından korumak için bağışıklık sistemi hücreleri tarafından geliştirilen moleküller ise antikor olarak isimlendirilir.
İnsanlarda alerjiye neden olan yabancı moleküller yani alerjenlerin besin yoluyla alınmasının ardından bağışıklık sistemi çok hızlı bir şekilde bu kimyasalları bir antijen olarak kabul etmekte ve bu sebeple de antikor üretimine başlamaktadır. Bağışıklık sistemi tarafından üretilen antikorlar ile alerjen kimyasalların bir araya gelerek meydana getirdiği kimyasal reaksiyon sonucunda alerji etkileri görülmeye başlanmaktadır. İnsanlarda alerjen etkiye sebebiyet veren oldukça fazla gıda bulunduğundan, bu gıdaları teker teker saymak yerine besin gruplarından bahsetmek çok daha kısa olacaktır.
İnsanlarda alerjik reaksiyonlara neden olan yani insan için alerjen olan gıdaların başında bitkiler ve bitkilerden elde edilen ürünler gelir. Bazı insanların susam ve susamdan elde edilen susam yağına alerjisi varken, bazılarının da tahıl ürünlerin ve buğdaydan elde edilen Glutene alerjisi bulunur. Fındık ve yumurta da bazı insanlar iççin alerjendir. Kompleks bir protein yapısına sahip olan yumurtanın alerjik reaksiyonlara neden olduğu insanların, tek başına yumurta yememesi gerektiği gibi bazı durumlarda eser miktarda dahi olsa içinde yumurta bulunan ürünlerden de uzak durması gerekebilmektedir.
Soya fasulyesi, bezelye, birçok farklı fıstık türü ve baklagiller de bazı insanlar için alerjen gıda mahiyeti taşımaktadır. Darı, mısır, süt ve farklı fasulye türlerinin de insanlarda alerjik reaksiyonlara neden olması mümkündür. Tüm bunlar dışında diğer pek çok gıda türünün de alerjen etki yapması söz konusu olduğundan, insanların şüphe duyduğu anda hekime başvurarak gerekli testleri yaptırması gerekir. Gıdalar dışında diğer pek çok farklı canlı ve madde insanlarda alerjik reaksiyonlara neden olabilmektedir.
