Anestezik ilaçlar

Sinir hücreleri başta olmak üzere vücut sistemlerinde yürütülen biyolojik faaliyetlerin yavaşlamasını sağlayan anestezik ilaçlar, bazı tıbbi kullanımlarda özellikle sinir hücrelerinin faaliyetlerinin tamamen durmasını dahi sağlayabilir. Anestezik ilaçların alımı ile canlı üzerinde görülen sinir hücrelerinin yavaşlama ya da durma etkisi, narkoz ya da anestezi etkisi olarak bilinmektedir. Genel ve bölgesel olarak temel iki başlık altında incelenebilen anestezik ilaçlar, farklı operasyonlar için amaca uygun şekilde farklı şekillerde kullanılabilir. Genel anestezi altındaki bir hastanın neredeyse tüm merkezi sinir sistemi durma noktasına geldiğinden, hastanın acıya karşı olan duyarlılığı çok azalır veya tamamen ortadan kaybolur.

Tıp alanında kullanılan anestezik ilaçların her zaman son derece titiz çalışan ve son derece bilgili uzmanlar tarafından uygulanması gerekir. Çünkü merkezi sinir sisteminin yavaşlaması için anestezik ilaçların kullanımında belirli bir konsantrasyon sağlanması gerekir. Kanda bulunan anestezik ilaçların belirli bir konsantrasyona ulaşması kadar önemli olan bir diğer konu da, bu konsantrasyonun operasyon sonuna kadar sabit bir şekilde korunmasıdır. Aksi halde düşen konsantrasyon nedeniyle hastanın merkezi sinir sistemi yeniden hızlı bir şekilde çalışmaya başlar ve sonuç olarak hastanın tüm acı duygusu operasyon ortasında geri gelir.

Anestezik ilaç konsantrasyonunun belirli bir oranın altına düşmeden sabit değerlerde tutulmaması hücrelerin tekrar eski fonksiyonlarını yapmalarına neden olacağından, anestezi işlemi muhakkak “bu konuda eğitim görmüş ve uzmanlaşmış” kişiler tarafından yapılmalıdır. Anestezik ilaçların hastaya verilmesi ile kişinin merkezi sinir sistemi yavaşlamaya başladığı gibi aynı zamanda hastanın bilinci de belirli bir konsantrasyondan sonra tamamen kapanır. Bilincin tamamen kapalı olduğu durumlarda meydana gelebilecek herhangi bir soruna müdahale etmekse tahmin edilebileceği gibi sorunun büyüklüğüne göre oldukça zor ve riskli bir sürecin başlangıcı olabilir.

Kolay uçucu gaz maddeler halinde kullanılan anestezik ilaçlar, aynı zamanda uçucu özelliği bulunmayan katı halde de kullanılabilir. Uçucu özelliğe sahip olan gaz formdaki anestezik ilaçlar solunum yoluyla akciğerlere alınır ve buradan hava odacıkları vasıtasıyla da kana karışır. Böylece anestezi etkisi kısa süre içerisinde oluşmaya başlar. Ancak uçucu olmayan katı haldeki anestezik ilaçların bu şekilde kullanılması mümkün olmadığından bu tür anestezikler enjeksiyon yolu ile doğrudan damardan verilir. İnsanlık tarihi boyunca tıp alanında ciddi anlamda bir “operasyondan” söz etmek anestezik ilaçların bulunmasına kadar pek mümkün değildir. Hastanın çektiği acı sonucunda şoka girmesinden dolayı birkaç dakikalık küçük işlemlerden oluşan operasyonlar, günümüzde kullanılan modern anestezik ilaçlar sayesinde kalp naklinin dahi mümkün olduğu son derece önemli işlemler haline gelmiştir.