Avrupa Birliği’nin tarihçesi ve gelişimi
Avrupa ülkelerinin ekonomik anlamda kalkınmasını ve uluslararası pazarda birlikte hareket etmesini sağlama amacını taşıyan Avrupa Birliği, aslında uzun yıllar boyunca imzalanan birçok anlaşma ile oluşmuş bir topluluktur. 1951 yılına kadar uzanan bir geçmişi olan Avrupa Birliği’nin temelleri, 1951 yılında imzalanan Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu sözleşmesine kadar uzanmaktadır. 2. Dünya Savaşı sonrası başta Almanya ve Fransa olmak üzere Avrupalı ülkelerin tamamını etkileyen ekonomik sürecin aşılması için oluşturulan Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu, 1957 yılında kapsam değiştirmiştir. 1957 yılında imzalanan Roma Anlaşması, bu topluluğa Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu’nun da katılmasını sağlamıştır. Böylece sadece kömür ve çelik paylaşımını konu alan anlaşma, atom enerjisini de ilgilendirir bir hale gelmiştir.
Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu’nun Roma Anlaşması ile birlikte topluluğun bünyesine girmesinin kısa süre ardından Avrupa Ekonomik Topluluğu; Belçika, Fransa, Almanya, Hollanda, İtalya katılımı ile kurulmuştur. Bir yıl içinde birliğe dahil olan tüm ülkelerin gümrük birliği konusunda anlaşması, topluluk ülkelerinin kendi arasındaki satışlardan “gümrük vergisinin kaldırılmasını” sağlamıştır. Böylece topluluk üyesi ülkelerde şirketler ürettikleri malları üye ülkelere gümrük vergisi ödemeksizin, tıpkı yurt içinde satıyormuş gibi pazarlamaya başlamıştır. Ekonomik anlamda pazarın büyük bir canlılık kazanmasını sağlayan bu gümrük birliği kararı, Avrupa Birliği’nin kuruluşunun da ilk adımlarıdır.
Tarım ve ulaştırma gibi konularda da ortak hareket edilmesini isteyen Avrupalı ülkeler, devam eden yıllarda yeni anlaşmalar ile kapsamı daha geniş bir ortaklıklara imza atmak istemiştir. Avrupalı ülkelerin ekonomik politikalarını beraber geliştirmek ve ortak adımlar atmak istemesinin bir sonucu olarak yeni bir müzakere süreci başlamıştır. Geçen yıllar içinde “aşamalı” olarak imzalanan farklı kapsamlardaki anlaşmalar, Avrupa Birliği’nin de daha fazla ülke ve daha fazla konuyu ilgilendirir hale dönüşmesini sağlamıştır. 1992 yılında imzalanan Maastricht Anlaşması ile günümüzdeki anlamıyla Avrupa Birliği’nin genel hatları çizilmiştir. 1999 yılında kabul edilen Amsterdam Anlaşması şartları ve 2003 yılında imzalanan Nice Anlaşması ile birlik tüm ekonomik politikalarda ortak hareket eder hale gelmiştir.
2003 yılında kabul edilen Nice Anlaşması şartlarının kabul edilmesi, “ortak para birimi” kullanılmasını sağlamıştır. Böylece Avro (Euro) olarak bilinen Avrupa Birliği ortak para birimine geçilmiştir. Dışişlerinde ve vize işlemlerini de kapsayan maddelerin yürürlüğe girmesinin sonrasında hukuksal değişimleri ilgilendiren yeni bir süreç başlamıştır. Adalet ve içişlerini ilgilendiren konulardan polis ve hukuk birliğine kadar üye ülkelerin ortak hareket etmesine karar verilmesi sayesinde günümüzün Avrupa Birliği de ortaya çıkmıştır. 60 yılı aşan bir süreç içinde oluşan Avrupa Birliği, adım adım üye sayısı ve ortak hareket edilen alanların sayısı artmış bir topluluktur.
