Ay taşının özellikleri
Genel olarak Ay’da yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen tüm maddeler için kullanılan Ay Taşı tanımı, Ay yüzeyinde yer alan kayaçlar için de kullanılan bir tabirdir. Dünyamızda bulunan tüm Ay taşlarının temel olarak 3 farklı kaynağı bulunmaktadır. Bu kaynaklardan ilki ABD’nin Apollo Projesi ile Ay’dan getirdiği ve günümüzde hala başta NASA olmak üzere dünyanın farklı araştırma laboratuvarlarında incelenen örneklerdir. Ay taşlarının diğer bir kaynağı da, Soğuk Savaş döneminde ABD’nin en büyük rakibi olan Sovyetler Birliği tarafından yapılan Luna projesidir.
Dünyada bulunan Ay taşlarının bir diğer kaynağı da doğal sebepler ile dünya yöründesine giren ve dünyanın çekim kuvveti nedeniyle atmosfere girerek yeryüzüne çarpan taşlardır. Ay yüzeyine çarpan çeşitli gök cisimleri Ay’da farklı büyüklüklerde kraterler oluşmasını sağlarken, aynı zamanda Ay taşlarının da fırlayarak dünyamıza gelmesine de neden olmaktadır. ABD tarafından düzenlenen birçok Apollo gezisi sonucunda Ay yüzeyinden toplam 2425 Ay taşı örneği toplanmıştır ki, bu taşların ağırlığı da yaklaşık olarak 380 kilogramdır. Sovyetler Birliği hayata geçirdiği 3 Luna projesi ile Ay yüzeyinden 320 kilograma yakın örnek getirmeyi başarmıştır.
Ay taşları ile dünyamızda bulunan değerli değersiz tüm taşlar karşılaştırıldığında, Ay taşlarının radyometrik tarihleme testleri sayesinde çok daha yaşlı olduğu ortaya çıkmıştır. Daha da açık bir şekilde ifade etmek gerekirse; Ay yüzeyinden toplanan Ay taşlarının en genci, dünyamızda bugüne kadar bulunmuş en yaşlı taştan dahi daha yaşlıdır. Güneş Sistemi’nin oluştuğu ilk dönemlerden kalan kayaçların bulunduğu Ay yüzeyinde taşların oluşumu genel olarak 3,2 milyar yıl öncesinden başlar. Ay yüzeyindeki taşların yaşı 3,2 milyar yıldan başladığı gibi bazı örneklerde 4,5 milyar yıl öncesinden kalma Ay taşlarına da rastlanmıştır.
Ay taşları birçok farklı özelliğin yanı sıra Güneş Sistemi’nin ilk dönemlerinden günümüze ulaşan maddeler olduğu için insanlar tarafından yoğun ilgi görmektedir. Dünya dışından gelen ve milyarlarca yıllık geçmişi olan bir Ay taşına sahip olmak birçok insan için son derece büyük bir prestij manasına gelirken, çoğu bilimadamı da bu taşların içinde barındırdığı sırları incelemek istemektedir. Gerek ABD’nin Apollo uçuşları gerekse de Sovyetler Birliği’nin Luna uçuşları esnasında toplanan Ay taşları, birçok koleksiyoncuya göre “paha biçilemez” olarak kabul edilmektedir. 1993 yılında Sovyetler Birliği’nin Luna uçuşuyla dünyaya gelen 0,2 gram ağırlığındaki bir Ay taşı, yaklaşık olarak 450 bin Amerikan Doları’na satılmıştır. Böylece 1 gram Ay taşının yaklaşık olarak 2,5 milyon dolar edeceği söylenebilir.
