Başarısızlık korkusu ve nedenleri
Başarısız olma düşüncesinin atında yatan nedenler uzun süre boyunca psikiyatri uzmanları tarafından incelenmiş ve insan psikolojisinin derinliklerinde başarısızlık korkusunu tetikleyen unsurlar belirlenmeye çalışılmıştır. Psikoloji biliminin yakından ilgili olduğu başarısızlık korkusundan bahsederken, “mükemmeliyetçilik” kavramı devreye girer. Zira hayata dair elde ettiklerini bir başarı olarak görmeyen, “her zaman en iyisi ben olmalıyım” şeklinde düşünen, olaylara sürekli olarak olumsuz tarafından bakan ve en küçük hatayı dahi başarısızlık olarak nitelendirilen kişiler mükemmeliyetçi bir yapıya sahiptir ki, bu durumda başarısızlık korkusunun altına yatan en büyük nedenlerden biridir.
Mükemmeliyetçilik kişinin başarısızlık olgusuna saplantılı bir biçimde bağlanmasına ve yaptığı her işte mutlaka en iyi olmayı olmasına neden olur. Ancak mükemmeliyetçilik dışında çocukluk döneminde yaşanan pek çok travmatik olay da bireyde başarısızlık korkusu gelişmesini tetikleyebilir. Her şeyden önce başarısızlığın hayatın bir gerçeği olduğu kabul edilmeli ve başarısızlık ile sonuçlanan olayların aslında kişinin kendisini tanımasına yardımcı olan bir gerçeklik olduğu bilinmelidir. Hayata dair gerçeklerin farkında varılmasını sağlayan ve bu nedenle de kişilik gelişimi için büyük önem taşıyan başarısızlık, kişinin yaşamak istediği hayatı elde etmesi için neler yapması gerektiğini anlamasına da yardımcı olur.
Başarısızlığın insan yaşamındaki öneminden bahsederken şüphesiz her girişimde başarısız olmanın iyi olduğunu söylemek mümkün değildir. Ayrıca başarısızlık korkusu yaşayan tüm insanların “başarısızlığın tamamen göreceli bir kavram olduğunu unutmaması gerekir”. Her insanın başarısızlık tanımı birbirinden farklı olduğundan insanların sizin hakkınızda ne düşündüğünü değil, kendi yapmak istediklerinizi düşünün. Başarısızlık korkusu yaşamak yerine yaptığınız hatalardan ders almaya çalışmak da, başarısızlık olarak nitelendirilen durumlara neden olan düşünce ve davranışlarınızı tekrarlamamanız açısından önemlidir.
Yanlış veya doğru gibi kavramlar Antik Yunan zamanında yaşayan filozoflardan bu yana tartışılan ve modern felsefenin hala kesin cevaplar bulamadığı kavramlardır. Bu nedenle yanlış yapmaktan korkmayın ve başka insanların “neyi yanlış olarak tanımladığına kulak asmayın”. Başarılı sonuçlar elde etmenize mani olan unsurları analiz edin ve bu olayların gelişmesinde kendi rolünüzün ne boyutta olduğunu belirleyin. Şayet sizin başarı anlayışınız doğrultusunda istediğiniz bir şeyi elde edememenizde kendi hatanız olduğunu düşünüyorsanız, başarısız olmanıza neden olan davranışlarını değiştirmeye çalışın. Yapılan hatalardan ders çıkarmanın başarıya giden yoldaki en büyük avantajınız olacağını da asla unutmayın.
Hayal kırıklığı her insanın yaşamı boyunca karşılaşabileceği bir olgudur ancak bu durumun etkisinde uzun süre kalmak başarısızlık korkusunun köklenmesine ve kalıcı bir problem haline dönüşmesine neden olur. Başarılı olmak için elinizden gelen çabayı göstermeniz halinde endişe edilecek bir durum olmadığını kendi kendine tekrarlayın ve gelecekte yaşanabilecek olası senaryolar üzerine fazla düşünmeyin. Gereken yeterliliğe sahip olunmadığını düşünmek, başarısızlık korkusunun gelişmesindeki önemli nedenler arasındadır. Son olarak bu konuda başvurmanız gereken ilk adresin bir psikiyatri uzmanı olduğunu da unutmayın.
