Bukalemunların özellikleri
Arapça kökenli bir isim olan “bukalemun” “yutan yer aslanı” manasına gelir. Bukalemun tabirinin ayrıca Akatça “yer aslanı” manasına gelen “Neşeqaqqari” kelimesinden türediğine dair görüşlerde bulunmaktadır. Sürüngenler sınıfının bir mensubu olan bukalemunlar, “Chamaeleonidae” olarak tanımlanan bir familyaya dahildir. Dilediklerinde derilerinin rengi değiştirme özelliğine sahip olduklarından yüzyıllar boyunca insanoğlunun ilgisini çeken ve çoğu toplumda büyülü güçler olduğuna inanılan bukalemunlar, derilerinin rengini değiştirerek duygularını da göstermiş olurlar. Ayrıca bukalemunların hangi sürüngen sınıfına dahil olduğuna dair farklı fikirler öne süren bilimadamları da bulunmakta ve bu ilginç canlıların kertenkeleler ile kıyaslanamayacak kadar özel olduğunu söylenmektedir.
Bukalemunların kertenkelelerden çok farklı özelliklere olduğuna dair görüşlerin temelinde, Chamaeleonidae familyasının diğer üyelerine göre bukalemunların derilerinden göz yapılarına, ayaklarından dillerine tamamen farklı özellikler göstermeleri yatmaktadır. Gözlerinin şaşırtıcı bir yapıya sahip olması ve bukalemuna 360º görüş açısı verebilmesi dahi Chamaeleonidae familyasından farklılaşmalarına yeterliyken, bir de bunun üzerine insanoğlunu hayrete düşerek renk değiştirme özelliği eklenince bu tespitin yerinde olduğu anlaşılır. Boylarının neredeyse 1,5 katına varan uzunlukta bir dile sahip olmaları ve bu dili avlanmak için mükemmel bir hassasiyetle kullanmaları da bukalemunların şaşırtıcı özellikleri arasındadır.
Renk değiştirme yeteneğini kullanarak ortama mükemmel uyum sağlayan ve insanoğlunun dahi bukalemunu fark edememesine neden olan adaptasyon yetenekleri sayesinde bukalemunlar yakınlarına gelen avlarını daha kolay yakalar. Bukalemun renk değiştirerek ortamın adeta bir parçası haline geldiğinden avı tarafından fark edilemez ve böylece boyundan uzun olan dili ile bukalemun yakınına gelen sinek ve böcek gibi hayvanları yakalar. Son derece hızlı bir dil hareketine sahip olan bukalemunlar ayrıca dillerini oldukça hassas bir biçimde kullanılır. Yapışkan bir yapıya sahip olan dillerini çok hızlı kullanan bukalemunlar avlarını gözle takip etmesi zor bir biçimde yakalar. Bukalemunun dilini kullanma hızı boyutlara göre kıyaslanırsa, jet uçaklarından neredeyse 5 kat daha hızlı bir dil hareketine sahip oldukları görülür.
8 ile 60 santimetre arasında farklı boylarda olabilen bukalemunlar derilerinin rengini ve desenini saniyeler içinde değiştirebilir. Sarı ve yeşil tonları haricinde toprak tonları da dahil olmak üzere birçok farklı rengi sayısız kombinasyon ile kullanabilen bukalemunlar dilerlerse siyah renk dahi olabilir. Çizgiler ve benekler sayesinde sayısız desen kullanabilmeleri ise apayrı bir konudur. Kuyruklu sürüngenler takımında kendisine özel ayrı bir yere sahip olan bukalemunlar, Afrika’dan Hindistan’a, Madagaskar’dan İspanya’ya dünyanın çok çeşitli yerlerinde görülmekte ve yaklaşık olarak 80 farklı türe sahiptir.
