Cahit Arf hayatı ve çalışmaları
Matematik gibi gerçek manada zorlu bir formal bilim dalında Arf halkaları ve Hasse-Arf Teoremi gibi çalışmaları ile uluslararası alanda başarı kazanmayı başaran bir bilim insanı olan Cahit Arf, özellikle cebir konusunda günümüzde dahi adından dünyanın dört bir yanında söz ettirmektedir. Aslen Selanikli olan Cahit Arf, 1910 yılında Osmanlı Devleti döneminde dünyaya gelmiş ve Cumhuriyet döneminin de en önemli bilimsel kişiliklerinden biri olmuştur. TÜBİTAK bilim kolunun da başkanlığını yapan Arf, uzun yıllar yurtdışındaki seçkin üniversitelerde eğitim aldıktan sonra yurda dönmüştür. Bir süre boyunca ABD’de de çalışmalar yapan ve konuk öğretim üyesi olarak eğitim veren Cahit Arf, bilim tarihine matematik alanında adını yazdıran son döneminde en önemli Türk bilim adamlarından biridir.
1932 yılında Fransa Ecole Normale Yükseköğretim Kurumu’nda yüksek eğitimine başlayan Arf, günümüzde dahi Fransa’nın en önemli yükseköğretim kurumlarından biri olan bu akademiden başarılı bir dereceyle mezun olmuştur. Galatasaray Lisesi bünyesinde matematik öğretmenliği yaptıktan sonra İstanbul Üniversitesi’nde doçent unvanıyla çalışmaya başlayan Arf doktorasını ise Almanya’nın en prestijli eğitim kurumlarından biri olan Göttingen Üniversitesi’nde tamamladı. 1938 yılında Alman Göttingen Üniversitesi’nde doktora çalışmasını tamamladıktan sonra yeniden İstanbul Üniversitesi’ne döndü ve kısa süre sonra da Ordinaryus Profesör oldu. Günümüzde her ne kadar ordinaryus olarak ifade edilen yükseköğretim derecesi kullanılmıyor olsa da, kendisi 1962 yılına kadar bu unvanla çalışmalarına devam etti. Robert Kolej’de çalışmaya başladıktan 2 yıl sonra 1964 yılında ise TÜBİTAK Bilim Kurulu Başkanlığı görevine başladı.
Kaliforniya Üniversitesi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi gibi önemli yükseköğretim kurumlarında da çalışan Cahit Arf, 1943 yılında İnönü Armağanı sonrasında da TÜBİTAK Bilim Ödülü’nü almaya layık görülmüştür. Sentetik geometri olarak adlandırılan zor bir alanda soruların pergel kullanılarak çözülmesine yönelik kapsamlı çalışmalar yapmıştır. Yaptığı çalışmaları bir “iş olarak değil, bir hayat tarzı olarak” gördüğünü de sürekli dile getirmiştir. 2009 yılında Türkiye Cumhuriyeti 10 Lirasının üzerine sureti konan bu bilim adamı matematik için “ezberlenerek değil keşfedilerek anlaşılır” da demiştir. Günümüzde hala matematik biliminin farklı alanlarında kullanılan Arf Değişmezi gibi literatür kabul edilen çalışmaları kullanılmaktadır.
Cahit Arf adı ile anılan Arf Değişmezi dışında matematik literatüründe kullanılan Hasse-Arf Teoremi ve Arf Halkaları gibi çalışmaların da mimarıdır. Arf matematiği bir bilim dalı olarak değil, tıpkı müzik ya da resim gibi bir sanat dalı olarak gördüğünü de ifade etmiştir.
