Çatalhöyük’teki duvar motifleri

Çatalhöyük’te devam eden kazılarda, daha önce kap kacak ve mühürlerde rastlanan spiral motiflere, şimdi de ilk kez duvarda rastlandı.

Dünyada insanoğlunun ilk toplu yerleşime geçtiği, koyun ve keçi gibi hayvanların evcilleştirilip, buğday tarımının yapılmaya başladığı Konya’daki Neolitik çağ yerleşim yeri Çatalhöyük’te kazı çalışmaları sürüyor.

9 bin yıl önce yaklaşık 2 bin kişinin yaşadığı, ortalama insan ömrünün 30-40 yıl olduğu Çatalhöyük’te, Süreç Sonrası Arkeoloji Akımı’nın kurucusu İngiliz Profesör Ian Hodder başkanlığındaki kazı çalışmaları 15’inci yılına girdi.

Kazı alanı ile yanında oluşturulan laboratuvarlarda, ABD, İngiltere, Polonya ve Türkiye başta olmak üzere dünyanın çeşitli ülkelerinin üniversitelerinden 100’den fazla arkeolog ve farklı bilim dallarından uzmanlar birarada çalışıyor.

Duvar kabartmaları ve resimler

Çatalhöyük Kazı Projesi Asistanı Arkeolog Buna Aydınoğlugil, dünyadaki diğer Neolitik dönem yerleşim yerlerinden Çatalhöyük’ün en önemli farkının, duvar kabartmaları ve resimler gibi sanat eserlerine rastlanması olduğunu belirtti.

Birbirlerine bitişik, çatılarındaki kapı bölümlerinden girilen kerpiç evlerin bulunduğu Çatalhöyük’ün kentsel bir plana da sahip olduğunu anlatan Aydınoğlugil, Çatalhöyük’te hiç bir evin diğerinden üstün olmadığını, bu insanların eşitlikçi bir toplum yapısına sahip olduğunu, lidersiz bir şekilde, barışçıl bir şekilde yaşadıklarını söyledi.

Bugüne kadar sadece yüzde 5’lik bir kısmı açılan Çatalhöyük’ün farklı noktalarında çalışan ekiplerden biri olan Polonya Poznan Üniversitesi arkeolog grubu, 2007 yılı Temmuz ayında Çatalhöyük’te ilk kez bir mezar odasıyla karşılaştı.

Polonya kazı ekibi arkeologlarından Dr. Arek Marciniak, Çatalhöyük’te bugüne kadar evlerde, odanın zeminine gömülen ve üzeri toprakla örtülmüş iskeletlerle karşılaşıldığını belirtti.

Özel dizayn edilmiş mezar odası

Marciniak, ilk kez özel dizayn edilmiş ve başka amaçla kullanılmayan bir mezar odasına rastladıklarını, bu yeni durumun kendilerini çok sevindirdiğini anlattı:

“Bu odanın duvar sıvalarında, yine ilk kez, bir kemik yardımıyla oyulduğunu sandığımız motiflere rastladık. Çatalhöyük’te daha öncekilden yapılmış mühür ve kap kaçaklarda görülen spiral motifler ilk kez duvarda karşımıza çıktı.

Mülkiyetlerin belirlenmesinde, hububatçuvalları, koyunların üzerine işaret koymaya yarayan mühürlerdeki desenlerin duvarda karşımıza çıkması çok önemli. Bu motiflerin, sonraki zamanlarda kap kacak gibi taşınabilir eşyada kullanılan motiflerin kaynağı olduğunu tahmin ediyoruz.”

Göç yolları tespit edilebilecek

Motiflere çevredeki ve İç Anadolu Bölgesi’ndeki höyüklerde de bulunan mühürlerde ve taşınabilir kilden yapılma eşyada rastlandığının altını çizen Marciniak, “Daha da önemlisi, bu işareti taşıyan eşyanın bulunduğu yerler incelenerek, burayı terk eden Çatalhöyük insanının binlerce yıl önceki göç yollarını tespit edebiliriz. Bu durum, insanoğlunun dünyadaki serüvenini ortaya çıkarmak adına önemli bir adım olabilir” dedi.