Danıştayın görevleri ve üyeleri
Türkiye Cumhuriyeti yönetiminin en önemli organlarından biri olan Danıştay, ülke yönetiminin “yargı yoluyla denetlenmesini” sağlar. İnceleme, karar alma ve danışma gibi görevleri üstlenen Türkiye Cumhuriyet Danıştay Başkanlığı’nın merkezi ise Ankara’da yer almaktadır. 1837 yılında Osmanlı Devleti Padişahı 2. Mahmut tarafından alınan karar doğrultusunda kurulan yüksek mahkemenin temellerini oluşturduğu Danıştay, hukuk devletinin temel prensiplerine dair gelişmiş bir yapı kurulmasına yönelik Osmanlı çalışmalarının sonucunda şekillenmiştir.
1837 yılında 2. Mahmut’un emriyle açılan ve günümüzdeki ismiyle “adliye” olarak hizmet veren yüksek mahkemeler daha sonra Sultan Abdülaziz tarafından yapılan çalışmalarla daha geniş yetkilere sahip olmuş ve iki farklı birime bölünmüştür. Sultan Abdülaziz 1868 yılında günümüzün Danıştay ve Yargıtay’ını kurmuş ve böylece hukuk devletinin en önemli birimlerinden biri de ortaya çıkmıştır. Türkiye Cumhuriyeti Dönemi süresinde yapısı daha da gelişen ve yetkileri büyük oranda artan Danıştay’ın yetkileri T.C. Anayasası’nda yer alan 146, 154, 157, 158 ve 155. maddelerle belirlenmiştir. Anayasada tanımlandığı üzere Türkiye Cumhuriyeti; Anayasa Mahkemesi, Danıştay, Yargıtay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve Uyuşmazlık Mahkemesi olmak üzere toplam 6 yüksek yargı organına sahiptir.
Türkiye Cumhuriyeti’nin 6 temel yüksek yargı organından biri olan Danıştay, 23 Kasım 2011 tarihli kararla toplam 15 daireden oluşmaktadır. T.C. Anayasasının 155. Maddesi uyarınca Danıştay; yönetimin yargı ile denetlenmesi için çalışan bir yargı kuruluşu olduğu gibi, aynı zamanda inceleme, danışma ve karar konularında yürütme organına da yardımcı olan bir yapıdır. 1982 yılında yapılandırılan ve günümüzde “82 Anayasası” olarak da bilinen T.C. Anayasası 2575 Sayılı Danıştay Kanunu doğrultusunda günümüzde Danıştay dahilinde toplam 186 yüksek mahkeme halimi görev almaktadır. Danıştay üyeleri; Danıştay Başkanı, Başsavcı, Daire Başkanları, Başkan Vekilleri ve diğer üyeler olarak sıralanır.
Danıştay bünyesinde ayrıca tetkik hakimleri ve Danıştay savcıları da görev yapmaktadır. Danıştay’da görüşülen davalar ile ilgili hukuki alanların tanımlanmasını ve bildirilmesini sağlayan savcılar, davaların içeriğinin Anayasa hukukuna uygun bir şekilde hazırlanması için çalışır. Danıştay’da görev yapan tektik hakimlerinin görevleri; dava tutanaklarını hazırlamak, dava dosyalarını inceleyen görevli kurullarını bilgilendirmek, dava ile ilgili görüşleri üst kurullara ya da dairelere bildirmek ve karar taslaklarını hazırlamak olarak özetlenebilir. 1982 yılında yürürlüğe giren yeni T.C. Anayasası ile daire ve vergi mahkemelerinin açılması ile idari yargının kuruluşu büyük ölçüde tamamlanmış ve Danıştay mahkemeleri bu kuruluşların üzerinde bir temyiz mercii olan yargı görevine başlamıştır.
Rahnansaika
