Deprem Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Yer kabuğunu oluşturan kayaçların birbirleriyle yaptıkları çarpma, sıyrılma, ayrılma ve sürtünme gibi hareketleri sonucunda ortaya çıkan enerjinin boşalması ile oluşan ve sismik dalgalara neden olan sarsıntılara deprem denir. Depremler derinliklerine göre dörde ayrılır. Sığ, orta, derin ve çok derin olmak üzere.
Deprem ile ilgili eski insanların en büyük inanışlarından biri, dünyanın sarı öküzün boynuzlarında olmasıdır. İnanışa göre; öküz kızdığında başını sallar ve deprem meydana gelir. Son zamanlarda elde edilen bilgiler ışığında buna inanılması çok güçtür. Ancak çok eski zamanlarda bile insanların bu sarsıntılara bir anlam vermeye çalıştıkları aşikârdır.
Günümüzde deprem bilimciler çok yoğun çalışmalar yapmaktalar. Çok eski zamanlara dayanan bilgilere erişmekteler. Ve bunların ışığında depremlerin oluşmalarındaki sistematiği çözmeye çalışmaktalar. Bu çalışmaların henüz devam ediyor olması sebebiyle henüz tam tahminler elde edilemese de kısmen ihtimaller hesaplanabilmektedir.
Dünya’da yılda ortalama olarak (orta şiddet -5.0-ve üzeri) 900-1000 deprem olduğu bilinmektedir. Ülke topraklarımızın büyük bir kısmı ise yüksek deprem tehlikesi olan kuşakta bulunmaktadır. Bilindiği gibi deprem tehlikesi her zaman vardır ancak deprem riskini düşürmek bizlerin elindedir. Alınacak tedbirler sayesinde depremin neden olacağı kayıpları en aza indirmek mümkün.
Alınacak tedbirlerin başında elbette ki binaların depreme dayanıklı olarak inşa edilmesi gelmektedir. Sonraki aşamada yapısal olmayan elemanların yani bir başka deyişle eşyaların sabitlenmesi gerekmektedir. Bu aşamada çok fazla dikkat edilmesi gereken husus vardır. Bunlardan birkaçı;
- Dolapların, masaların ve mobilyaların sabitlenmesi,
- Beyaz eşyaların sabitlenmesi ve elektrik girişi sağlayan kabloların güvene alınması,
- Mutfak dolaplarının üst gözlerine ağır malzemelerin koyulmaması ve olası sarsıntıda kapakların açılmasını engelleyecek kilit sistemlerinin oluşturulması.
Bunun dışında bir afet çantası hazırlanmalıdır. İlk yardım malzemeleri, el feneri, pil, su, bisküvi, bir miktar paranın bulundurulması tavsiye edilenler arasında. Çanta kolay ulaşılabilecek bir yerde bulundurulmalı ve tüm aile bireyleri yerini bilmelidir.
Deprem sırasında; güvenli bir yer bulup dizlerin üzerine çökülmeli, baş ve ense korunacak şekilde kapanılmalı ve düşmemek için sabit bir yere tutunulmalıdır. Sarsıntı bitene kadar güvenli olduğundan emin olduğunuz yerden ayrılmayın. Merdivenlerden, pencerelerden ve balkondan uzak durun. Kesinlikle asansör kullanmayınız.
Deprem sonrasında paniğe kapılmayın, acil bir durum olmadıkça telefonları meşgul etmeyin ve evde kibrit ya da çakmak çakmayın, elektrik düğmelerine dokunmayın. Önce kendinizin güvende olduğundan emin olun sonra etrafınızda yardım edebileceğiniz kimse olup olmadığını araştırın. Mümkünse tüm vanaları (gaz, elektrik vs.) kapatın acil durum çantanızı alın ve evden güvenli bir şekilde ayrılın.
