DNA testinin kullanım alanları
Her insanda farklı olan DNA profillerinin kullanılması suretiyle “kimlik bilgilerinin tespit edilmesi için kullanılan” DNA testi, toplumumuzda çoğu insan tarafından Genom dizilimi incelenmesi ile karıştırılmaktadır. Zira DNA testi kapsamında incelenen DNA profili, “her insanda farklı olan ve kişinin DNA dizisini gösteren şifreli numara dizileridir”. Bu özelliği ile DNA profillerinin parmak izinden herhangi bir farklı yanı olmadığı söylenebilir. Zira tıpkı parmak izi gibi DNA’yı gösteren şifrelenmiş numara dizisi yani DNA profili de her insanda farklıdır ve bu şekilde DNA profilinin incelendiği DNA testi ile “kesin” kimlik tespiti yapılabilmektedir.
Kimlik ayırt edici özelliği bulunduğu için modern dünyada çok büyük bir öneme sahip olan DNA testleri, şaşırtıcı bir şekilde insanoğlunun DNA diziliminin yalnızca %0,1’inin incelenmesini kapsamaktadır. Dünya üzerindeki tüm insanların DNA dizilimlerinin yaklaşık olarak %99,9 neredeyse tamamen aynı olsa da, kalan bu %0,1’lik bölüm her insanın kimliğinin tespit edilebilmesi için yeterli bilgi depolamaktadır. İnsanoğlunun 1985 yılında Leicester Üniversitesi’nde çalışan bir bilim adamı olan Alec Jeffreys’in makalesi ile haberdar olduğu bu özellik kısa süre içinde dünya genelinde büyük ses getirmiş ve DNA testlerinin kullanım alanları üzerine geniş içerikli çalışmalar yürütülmeye başlanmıştır.
DNA testleri mahkemelerde görülen davalar için tartışma götürmeyecek kadar kesin bir sonuç manasına geldiğinden dünya genelinde en çok hukuki alanda kullanılmaktadır. Aile içi akrabalık ilişkilerinde şüpheye düşülen durumlarda en güvenilir kaynak olarak başvurulan DNA testleri, cinayet davaları gibi ağır ceza mahkemelerinin baktığı ve insanların kaderini etkileyebilecek kadar önemli kararların alınmasında da yol göstericidir. Dünyanın çeşitli bölgelerinde hala DNA testi sonuçlarını bir kanıt olarak kabul etmeyen mahkemeler bulunsa da, bu durum DNA profilinin elde ediliş biçimi ile alakalı bir durumdur.
DNA testleri ayrıca tecavüz ve yaralama davaları için de önemli bir delil olabilme özelliğine sahiptir. Dünya genelinde suç biliminin yani kriminolojinin ilgi alanı olarak ortaya çıkan DNA testleri modern teknolojilerin tıbbi uygulamalara daha da fazla destek sağlaması ile devlet ve özel hastanelerin de kullanabildiği bir uygulama haline dönüşmüştür. Özel klinikler ve hastaneler aracılığı ile DNA testi yaptıranlar arasında velayet konusunda şüpheye düşenler de yer almaktadır. Birçok ülkede uzun yıllar boyunca çiftler arasında oldukça büyük bir problem olan vasiyet sorunları ve aile içi akrabalık bağları, DNA testleri sayesinde sonuca bağlanmıştır. Çocuğun kimden olduğunun belirlenmesi açısından oldukça güvenilir sonuçlar sunabilen DNA testleri hem çocuk hem de ebeveynlerin hayatı açısından büyük öneme sahip konuların su yüzüne çıkmasına yardımcı olmaktadır.
