Enzimlerin görevleri
Enzimlerin en temel görevi, metabolizmaya yürütülen kimyasal faaliyetlerin daha hızlı bir biçimde gerçekleştirilmesini sağlamaktadır. Oldukça büyük bir çoğunluğu protein olan enzimler, vücutta tepkimeye giren kimyasal maddelerin moleküllerinin yeni ve farklı moleküllere dönüşmesini sağlar. Canlılığın devamı için hücresel faaliyetlerin belirli bir hız düzeyinde gerçekleşmesi gerekir ki, enzimler olmadan hücredeki tepkimelerin gereken hızda gerçekleştirilmesi mümkün değildir. Hücre içindeki tepkimelere giren molekül yapılarına “substrat” denir ve enzimlerin farklı moleküllere dönüştürdüğü yapılar da bu substratlardır.
Bir katalizör olarak tüm enzimler aktivasyon enerjisini azaltarak çalışır. Aktivasyon enerjisi; bir kimyasal tepkimenin gerçekleştirilebilmesi için aşılması gereken enerji seviyesidir. Enzimlerin yaşamın devamlılığı için bu kadar kritik bir görevi yani aktivasyon enerjisini azaltması, tepkimelerin çok daha hızlı bir şekilde ve düşük bir enerji seviyesinde gerçekleştirilmesini sağlar. Hücresel boyutta düşünüldüğünde her an yüz binlerce işlemin gerçekleştirildiği metabolizmada enzimlerin yaşamın devamlılığı açısından ne kadar önemli bir görevi üstlendiğini ortaya koymaktadır.
Enzimlerin en önemli özelliklerinden biri de katıldıkları kimyasal tepkimelerin dengesini değiştirmemeleridir. Aynı zamanda enzimler tepkimelere katılarak tükenmezler ki, bu da başlı başına muazzam derece öneme sahip olan bir durumdur. Modern teknolojilerin biyoloji bilimine entegre olması ile birlikte bilim insanlarının çok daha geniş ölçeklerde ve detaylı araştırma yapmaları söz konusu olmuş ve yapılan bu incelemeler sonucunda enzimlerin 4 binin üzerinde biyokimyasal tepkimeye katıldığı ortaya çıkmıştır. Enzimlerin işlevleri bazı nedenlerden ötürü etkilenebilmektedir. Enzimlerin aktiveleri inhibitörler tarafından kısıtlanabildiği gibi, aktivatörler söz konusu olduğunda artış da gösterebilmektedir.
Enzimlerin aktivitelerini etkileyen faktörlerin başında diğer molekül yapıları gelmektedir. Ayrıca bazı kimyasal ortam yani Ph ve sıcaklık değişimleri de aktivitenin artmasını ya da azalmasını etkileyebilmektedir. Enzimler insan vücudunda olduğu gibi günümüzde neredeyse modern yaşamın ayrılmaz bir bütünü olan çamaşır ve bulaşık deterjanlarında da kullanılır. Bu tür temizlik ürünleri sahip oldukları enzimler ile çamaşırlardaki lekelerin veya bulaşıklardaki yiyecek artıklarının parçalanmasını sağlayabilmektedir. 62 amino asitten başlayarak enzimler bilindiği kadarıyla 2500 amino aside kadar uzanan bir büyüklüğe sahip olabilmektedir.
Enzimlerin herhangi bir nedenden ötürü bozulması, geri dönüşü olmayan kritik sorunlara neden olabilmektedir. Canlıda kritik bir görevi üstlenen enzimlerin mutasyona uğraması, yok olması ya da az üretilmesi gibi durumlarda yaşam için önemi büyük olan temel işlevlerde aksama olabilir ve bu durum genetik hastalıklara dahi sebep olabilir. İnsan vücudunda her ne kadar binlerce enzim bulunsa da, bunlardan yalnızca bir tanesinin yok olması dahi “ölümcül kategorideki” bir hastalığa sebep olabilmektedir.
