Gıda katkı maddelerinin zararları
Doğal yaşamın son yıllarda dünya genelinde değer kazanması, ülkemiz insanlarının da doğal içerikli ürünler ve bilhassa katkı maddeleri konusunda daha bilinçli hale gelmesine neden oldu. Ancak birçok konuda olduğu gibi gıda katkıları hakkında da pek çok kulaktan dolma bilgi söz konusu olmakta ve insanlar çevrelerinden duyduğu bilgileri sorgulamadan doğru olarak kabul etmektedir. Gıda katkı maddelerinin zararlarından söz etmek için öncelikle gıda katkısının “ne olduğunun” bilinmesi gerekir. Zira gıda katkı maddelerinin tanımını tam olarak bilmeyen kişiler, gıda üretimine dahil olan ve çok çeşitli amaçlar için kullanılan tüm madde karışımlarının zararlığı olduğu gibi yanlış bir düşünceye kapılmaktır.
Genel olarak insanlar farkında olmasa da, her gıda katkısının insan sağlığına zararlı olması şeklinde bir durum söz konusu değildir. Örneğin herhangi bir gıda maddesinin “besin değerini arttırmak için içerisine çeşitli vitamin ve mineraller katılabilir” ki, ürünün sağlık açısından daha yararlı hale gelmesini sağlayan bu vitamin ve mineraller de birer katkı maddesidir. Bu bağlamda gıda katkı maddelerinin temel olarak nasıl sınıflandırıldığının bilinmesi, her gıda katkısının zararlı olmadığının anlaşılması açısından büyük öneme sahiptir. Gıda katkı maddeleri içeriğine katıldığı ürünün dayanıklılığını arttırmak, rengini değiştirmek, kıvamı arttırmak ya da inceltmek, besin değerini yükseltmek, raf ömrünü uzatmak gibi birçok farklı nedenden ötürü kullanılmaktadır.
Genel hatları ile gıda katkı maddeleri; besin değeri arttırıcılar, kalınlaştırıcılar, stabilizatörler, emülasyon ürünleri, renklendiriciler, yüzey koruyucular, tat arttırıcılar, tatlandırıcılar, aroma arttırıcılar ve raf ömrü uzatıcılar olarak sınıflandırılabilir. Görüldüğü üzere birçok farklı amaç için kullanılan gıda katkı maddeleri, son derece geniş ve çok çeşitli maddeleri kapsamaktadır. Basit minerallerin gıda maddesine eklenmesinden son derece kompleks ürünlerin işleme dahil edilmesine kadar çok çeşitli maddeler gıda katkısı sınıfına girmektedir. Bu bağlamda gıda katkı maddelerinin zararları, gıdanın içeriğine katılan madde ve bu maddenin gıda ile etkileşimi sonucunda oluşan ürünlerle alakalı bir konudur.
Parçalanma ürünleri olarak bilinen yan ürünlerin de bilhassa incelenmesi gerekir. Zira gıda katkı maddelerinin zararları ilgili gıdanın içeriğine katılan ürünün tek başına insan bedeni üzerindeki etkileri kadar, bu katkı ile gıdanın etkileşime girmesi sonucunda oluşan yan ürünlerin zararları da kapsamaktadır. Kanserojen, akut veya kronik herhangi bir rahatsızlığa sebebiyet verecek parçalanma ürünleri üzerinde gerekli incelemelerin yapılması ve katkı maddesi ilavesi ile bu tip bir etkinin oluşmadığından emin olunması gerekir. Her ülkede ilgili sağlık kurumları firmalar tarafından gıda üretiminde kullanılan katkı maddelerini denetlemekle görevlidir.
