Gök gürültüsü nedir?

Çocukluğumuzun akılda kalan en ürkütücü seslerinden olan gök gürültüsü, çoğu zaman yetişkinleri dahi korkutacak seviyede, patlamaya benzer bir ses oluşturabilmektedir. Şimşek ve yıldırım esnasında çıkan bu yüksek ses, şimşekle ve yıldırımla birlikte gökyüzünde oluşan ani basınç ve sıcaklık artışının yarattığı hava genleşmesinin oluşturduğu sonik ses dalgasının sonucudur.

Şimşek; aşırı elektrik (+ ya da -) yüklenmiş bulutta gerçekleşen ani elektrik boşalmasına verilen isimdir. Bir bulutun tabanı ile yer arasında, iki bulut arasında ya da tek bir bulutun kendi içinde gerçekleşmesi muhtemel bu elektrik boşalması esnasında kırık çizgi formunda keskin ve geçici bir ışık görülür.

Yıldırım da aslında bir şimşek türüdür. Bulut ile yer arasında oluşabilecek en şiddetli şimşek, “yıldırım” şeklinde isimlendirilir. Çakma şeklinde gerçekleşen yıldırımlarda genelde açığa çıkan enerji negatif elektrik yüklüdür. Ancak, özellikle kış aylarında oluşan yıldıırmlar olmak üzere pozitif enerji yükünün oluşması da mümkündür.

Şimşek ve yıldırım öyle yüksek bir sıcaklık yayarlar ki saniyenin milyonda biri bir zamanda etraflarındaki havayı 30 bin dereceye kadar ısıtırlar. Bu kadar yüksek bir ısı doğal olarak havada çok büyük bir genleşmeye neden olmaktadır. Bu genleşme o kadar fazladır ki oluşan basınç normal atmosfer basıncının yaklaşık 100 katıdır.

Gök gürültüsünün farklı halleri mümkündür. Derinden gelen bir ses, çatırtılı bir ses gibi değişik şekillerde gök gürültüsü duyabilmekteyiz. Şimşeğin çakması ile gök gürültüsünün oluşması aslında aynı anda gerçekleşen iki olaydır. Ancak; ışık hızı ses hızından çok daha fazla olduğundan, biz yeryüzünde önce şimşeği görmekte, sonra gök gürültüsünü işitmekteyiz.

Patlama şeklinde ve yüksek bir seviyede gerçekleşen gök gürültüsü her yaştan insanı korkutabilecek bir ses olmakla birlikte, bazılarında bu korku anormal düzeydedir ve bu duruma “astrafobi” adı verilmektedir. Astrafobi, yıldırım, şimşek ve gök gürültüsünden herhangi biri ya da hepsinden aşırı derecede korkma haline verilen isimdir.