İş yerinde mobbing
Son dönem içerisinde özellikle hukuk ve sosyoloji bilimlerinin derinlemesine araştırdığı bir konu haline gelen mobbing, Latince kökenli bir kelime olmak birlikte “psikolojik şiddet, baskı ve taciz” manasına gelmektedir. Hiyerarşik yapının sağladığı avantajları kullanarak iş hayatında insanlar üzerinde baskı oluşturulması manasına da gelen mobbing, son yıllarda ülkemizde de birçok farklı sektörde görülmeye başlanmıştır. Bir kişinin ya da bir grubun bir diğer kişiye veya gruba baskı yaparak güç iktidarı haline gelmesi olarak da tanımlanabilecek mobbing, iş hayatında kontrolün zayıf olduğu alanlarda yaygın olarak görülmektedir. Başka ABD olmak üzere birçok Avrupa ülkesinde iş yerinde mobbing üzerine hukuki çalışmalar yapılmış ve yakın geçmişte çalışanların haklarını korumaya yönelik kararlar alınmıştır.
Ülkemizde henüz yasal olarak tanımlanmış bir sorun olmayan mobbing üzerine yapılan çalışmalar geliştirilmiş ve yakın gelecekte bu konuyu kapsayan yasaların yürürlüğe girmesi beklenmektedir. Ne yazık ki Türkiye genelinde birçok insan iş yerinde mobbing olarak tanımlanan olaylar yaşamakta ancak ne devlet ne de sendikalar bu konuya gereken özeni göstermemektedir. Bazı insan kaynakları uzmanının çalışmaları haricinde ülkemizde mobbing konusu daha çok psikologların inceleme alanı olarak görülmektedir. İş yerinde verimliliği doğrudan etkileyen ve çalışanların huzursuz hale gelmesini sağlayan mobbing, mesleki bütünlük duygusunun da tamamen ortadan kalmasına neden olur.
- İş yerinde mobbing kapsamına giren olaylar
İş hayatında karşılaşılan pek çok olay aslında mobbing kapsamına girse de, ülkemizde gerek bilgisizlik gerekse de işsiz kalma korkusu nedeniyle çalışanlar bu davranışları görmezden gelir. Çalışanların onuruna yönelik tüm davranışlar mobbing kapsamına girer ve bu tür davranışlar kişinin mesleki yeterliliğinin ve güvenilirliğinin büyük ölçüde azalmasına neden olur. Yıldırmaya yönelik davranışlar ve tutumlar, taciz, küçük düşürücü eylemler ve izole altına alma çalışmalarının tamamı da yine mobbing olarak değerlendirilmektedir. Kişiye çok ağır işler verilmesi ve bu işlerin normalde bitirilmesi imkansız olan bir süre içinde istenmesi de baskı kurmak suretiyle mobbing yapmak anlamına gelir.
Mobbing davranışlarının sıklığı ve süresi de çalışan üzerindeki etkinin artmasını sağlar. İş hayatında sürekli olarak mobbing davranışlarına ve tutumlarına maruz kalan çalışan belirli bir süre sonra tutarsız hale gelir ve dışarıdan mesleğinde başarısızmış gibi görülür. Mobbing davranışları kapsayan bir diğer durum da, iş hayatındaki başarısızlıkların faturasının haksız yere çalışana kesilmesidir ki bu durum, aslında kurbanın hatalı gibi gösterilmesidir. Çalışanların itibarının zedelenmesine, kafasının karışarak yaptığı işte başarısız olmasına, yıldırmaya ve dışlamaya yönelik tüm davranış ve tutumlar da mobbing olarak nitelendirilmektedir.
