Kara mizah örnekleri
Çoğunlukla komediyle karıştırılan kara mizah, genel olarak bir mizah türü olmasına rağmen edebiyatta tercih edilen anlatım türlerinin genel özellikleriyle kıyaslandığında özel bir konuma sahiptir. Kaza mizah, herkesin gözü önünde olan ve insani değerler açısından incelendiğinde “yanlış” olarak nitelendirilen olaylar ile ilgili karşıt bir tutum sergilenmesi için kullanılır. Tüm toplumun bilmesine ve herkesin yanlış olarak nitelendirmesine rağmen önlenmesi ya da durdurulması için hiçbir şey yapılmayan tüm olaylar, kara mizah yoluyla sert bir biçimde eleştirilebilir. Savaşlar ve cinayetler gibi fiziksel şiddet içeren eylemleri mizah anlatımına başvurarak ele alan kara mizah örnekleri; vurdumduymazlık ve önyargı gibi daha soyut kavramların eleştirilmesi için de kullanılabilir. Edebi yönüyle incelendiğinde kara mizah, hiciv ve komedi türleriyle yakından ilişkili bir anlatım biçimi olarak tanımlanabilir.
Birçok mizah türünde okurun veya izleyicinin beklemediği bir anda güldürülmesi ve ani şaşkınlıklarla ilgi çekilmesi amaçlanırken, kara mizahın benimsendiği anlayışlarda kadercilik ya da ironi gibi kavramlara başvurulur. “Trajikomik” olayların farklı bir bakış açısıyla sunulmasını da sağlayan kara mizah eserleri, bazen de insanların ağlanacak haline gülmesine sebep olmaktadır. Savaş karşıtı duruşuyla sinema sanatında ayrı bir yere sahip olan ve filmlerinin pek çoğu kült eserler haline gelen Stanley Kubrick’in 1964 yılında çektiği “Dr. Stragelove” filmi, birçok sinemaseverin yakından tanıdığı kara mizah örneklerinden biridir. En az yönetmen Stanley Kubrick kadar efsaneleşen ünlü aktör Peter Sellers’ın 3 farklı karaktere hayat verdiği film, yazar Peter George’un “Kırmızı Alarm” adlı romanından beyaz perdeye uyarlanmıştır.
Edebi bir eser olarak yazılan ve tam bir kara mizah örneği olan Kırmızı Alarm, edebiyat eserlerinin farklı sanat dallarına esin kaynağı olabileceğinin de en iyi örneklerinden biridir. İrlandalı yazar Samuel Barclay Beckett tarafından yazılan ünlü tiyatro eseri “Godot’u Beklerken” de oldukça ünlü kara mizah örneklerinden biridir. Kara mizah, güldürürken düşündürmeyi hedefleyen bir edebiyat anlatımı olarak ifade edilmenin daha ötesinde bir anlama sahiptir. Toplumun aksayan yanlarının hicvedilmesini sağlayan kara mizah, insanların gördüğü halde herhangi bir şey yapma gereği duymadığı olumsuzlukların etkilerinin “çarpıcı bir biçimde” anlatılmasını sağlar.
Kara mizah eserlerinde göze çarpan bir diğer unsur da parodilere çok fazla yer verilmesi ve hayatın farklı bölümlerinden kesitler sunarak trajedilerin farklı perspektiflerden görülmesini sağlamaktır. Ciddiyet gerektirdiği halde bir türlü istenen ciddiyetin sağlanamadığı tüm ortamlarda da kara mizah için uygun bir ortam oluşur. Kara mizah, mezar taşlarına yazılan yazılarda da kullanılan bir anlatımdır.
