Kolesterol hastalığı
Kolesterol; her insanın bebekliğinden itibaren ürettiği ve bazı hormonların yapısında kullanılan yağ yapıda bir maddedir. Karaciğerde üretilen kolesterol, vücut sistemlerinin çalışmasını kontrol eden hormonların üretildiği bezlere iletilir. Ancak kanda bulunan kolesterolün vücutta ihtiyaç olan yere ulaşması için protein bazlı yapılar gereklidir. Lipoproiten denen bu yapılar, kandaki kolesterol maddesini taşımak ile görevlidir. Birçok farklı türde lipoprotein olmasına rağmen en önemlileri, ldl ve hdl lipoproteinlerdir.
Kolesterol hastalığında insanların test sonucu öğrendiği ve sonuçlar, kandaki ldl ve hdl kolesterol değerleridir. Kolesterol hastalığı olarak adlandırılan rahatsızlık, aslında kolesterolün yüksek olması değil kanda bulunan lipoproteinlerin dengesiz bir oranda çoğalmasıdır. Kanda bulunan kolesterolü taşıyan ldl ve hdl lipoproteinlerinin bir dengesi vardır ve bu dengenin bozulması durumunda kolesterol hastalığı oluşur. İyi huylu kolesterol ve kötü huylu kolesterol olarak bilinen maddeler de aslında kolesterol değil, kolesterol maddesini taşıyan bu iki lipoproteindir.
Ldl lipoproteinler; kanda bulunan kolesterolü taşıyarak, damar duvarlarında kullanım kolaylığı olması için biriktirir. Ancak damar duvarlarındaki bu kolesterol birikimi yüksek oranda olduğunda kan akışını engelleyerek, bir müddet sonra damarın tamamen tıkanmasına neden olur. Damar tıkanmasına neden oluğu için ldl lipoproteinler, kötü huylu kolesterol olarak bilinir. Hdl lipoproteinler ise tam aksine; damar duvarlarında biriken kolesterol maddesini alarak, vücutta kullanılan hormon bezine taşırlar. Bir başka değişle hdl lipoproteinler damar açıcı olarak çalışmaktadır. Bu nedenle de hdl lipoproiteinlere, iyi huylu kolesterol denmektedir.
Kanda bulunan ldl lipoproteinlerin(kötü huylu kolesterol) sayısı hdl lipoprotein(iyi huylu kolesterol) sayısından fazla olursa, damarda biriken kolesterolün taşınması yeterli olmayacağından damarın tıkanmasına neden olur. Bu nedenle kanda iyi huylu kolesterol yani hdl oranının belirli bir seviye de olması gerekir ki böylece damar duvarlarında kolesterol birikimi yaşanmasın.
Kolesterol testi uygulanan bir bireyin sağlıklı sayılabilmesi için toplamda 3 farklı değere bakılmaktadır; hdl kolesterol, ldl kolesterol ve total kolesterol. Kolesterol testi uygulanan kişi daha önce herhangi bir kalp ve damar hastalığı geçirmemişse kanındaki ldl kolesterol oranının, 120’den fazla olmaması gerekir. Şayet kişi daha önce kalp ve damar hastalığı geçirmişse, bu oranın 100’ün ya da 80’nin üzerinde olmaması gerekir. Sağlıklı bireylerin hdl kolesterol oranınsa, 40’ın üzerinde olması gerekmektedir. Total kolesterol ise hdl ve ldl kolesterol değerlerinin toplamıdır ve kişinin total kolesterol değerinin 200’ün üzerinde olmaması gerekir.
