Milletvekili seçilme şartları
Devletin yasama organı olan Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) çatısı altında “milletin temsilcisi” olarak görev yapan milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti’nin her bir vatandaşının eşit olarak verdiği yetki ile vekaleten görev yapmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan her bireyin kayıtsız ve hiç bir pazarlığa tabii olmayan bir egemenliğe sahip olduğunun simgesi olan TBMM, bünyesinde görev yapan milletvekilleriyle yasama görevinin halkın refahını sağlayacak şekilde yürütülmesiyle ilgilenir. İnsan hayatı için egemenlikten daha önemli bir unsur bulunmadığı için TBMM’nin görevinin ne denli önemli olduğu da tartışma götürmez bir gerçektir ve bu göreve hizmet eden milletvekillerinin de belirli kriterlere sahip olması beklenmektedir. Bu doğrultuda belirlenen milletvekili seçilme şartları hem tüm Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının TBMM bünyesinde görev yapma konusunda eşit şartlara sahip olmasını hem de bu önemli görevi yerine getirecek kişiler için belirli seçme şartlarının aranmasını sağlar.
- 25 yaşını doldurmuş olmak
- Yüz kızartıcı herhangi bir suçtan ötürü hüküm giymemiş olmak
- Muaf olma durumu hariç askerlik hizmetini tamamlamak
- Taksirli suçlar dışında 1 yıldan uzun ağır hapis cezası almamış olmak
- Terör eylemlerinden kaynaklı suçlardan hüküm giymemek
Yukarda belirtilen kıstaslar milletvekilliği gibi önemli bir göreve getirilecek kişilerin halkın iradesini temsil edebilecek ve kafalarda soru işaretlerine yer vermeyecek kriterleri karşılaması için belirlenmiştir. Bu şartlar ülkedeki tüm vatandaşların TBMM çatısı altında milletvekili olarak görev yapabilmesini sağlarken, vekil olmayı zorlaştırmayan ancak bu göreve getirilen kişilerin de halkın güvenine layık olabilecek temel özelliklere sahip olmasını hedefler.
Milletvekillerinin yasama sorumsuzluğu ve dokunulmazlığı olmak üzere iki temel hakkı da bulunmaktadır. Yasama sorumsuzluğu; milletvekili olan kişinin görev süresi boyunca gerek meclis çatısı altında gerekse de dışarda yaptığı siyasi içerikli söylemleri ve verdiği oylar nedeniyle sorumlu tutulamamasıdır. Yasama sorumsuzluğu hakkı, milletvekilliği süresi tamamlansa dahi devam eden ve kişinin hayatının sonuna kadar da devam eden bir haktır. Yasama dokunulmazlığı ise “yasama sorumsuzluğundan farklı olarak” milletvekilinin görev süresi ile kısıtlı bir haktır. Milletvekilliği yapan kişinin görev süresi boyunca yargılama, tutuklanma ve sorguya alınma gibi eylemlerden muaf olması yani dokunulmaz olması manasına gelen yasama dokunulmazlığı ise meclis tarafından gerekli görülmesi halinde kaldırılabilmektedir.
Milletvekili seçilme şartları arasında yer alan “yüz kızartıcı suçlardan hüküm giymemiş olma” ibaresi, dolandırıcılık ve hırsızlık gibi suçları kapsamaktadır. Egemenliğin kayıtsız şartsız milletin kendisine ait olduğunun simgesi olan TBMM bünyesinde milletin temsilcisi olacak bir milletvekilinin dolandırıcılık yahut hırsızlık gibi bir suçtan hüküm giymiş olması, bu yasama organının güvenilirliğinin de sorgulanmasına neden olacağı için bu şekilde bir şart koşulmuştur.
