Osmanlı’da kardeş katli meselesi nedir?
Son zamanlarda tarih dizilerle popülarite kazanmaya başladı ve maalesef bu durum, tarihi olayların hakikat ışığı içerisinde değerlendirilerek değil de, bazı ideolojik vasıflanmalara göre değerlendirilmesine neden oldu. Yani Osmanlı devleti düzeninin temelindeki gerçekler es geçilerek, kardeş katli meselesi, “katil bir devlet ancak bunu yapabilir” demeye getiren yayınlarla, milletin ecdadına karşı yanlış eleştirilerde bulunulması sağlandı. Son gösterilen bir diziye ait bölümde, Sultan Süleyman’ın oğlu olan Şehzade Mustafa Bey’in boğdurulması meselesi, dediğimin en büyük kanıtı olmakta.
Biz burada tarihi hakikatleri, o zamanın sunduğu şartlar çerçevesi içerisinde tahlil ederek açıklayacağız ve bu şekilde açıklaması gerektiğini her zaman savunacağız. Öncelikle, Osman Bey zamanından beri uygulanan katil meselesi, Fatih Sultan Mehmet tarafından kanuni bir düzene geçirilerek, nüsha haline getirilmiş.
Katil meselesinin altındaki temel sebep, bugünde ceza kanunlarında geçerli olan devlete isyanın bir sonucu olarak uygulama alanı bulmaktaydı. İslam dininde bağy, yani devlete olan isyan had suçları arasına girdiğinden, devlete isyan eden kim olursa olsun –Oğul veya kardeş suç işlenmişse, akrabalık bağı söz konusu olamaz. Bu da adaleti dünya çapında tesis eden bir devlete yakışan davranış-, müeyyide olarak, şeriat kanunlarının mer’i olduğu Osmanlı devletinde, idam edilme pek tabi bir olay olarak karşımıza çıkıyor.
Bu ana sebebin etrafında toplanan yan nedenler de var. Bunların en önemlilerinden birisi, her hangi bir isyan neticesinde, binlerce Müslüman kanının dökülebileceği tehdidine yönelikti. Bu nedenle, muhtemel darbe girişimleri hakkında edinilen her şüphe, binlerce kişinin ölümüne sebep olması yerine, isyanı tetikleyen baş nedenin ortadan kaldırılmasıyla, yok edilmesiydi. Böylece çatışma içte eritilerek, devletin bekasına zarar gelmemesi sağlanıyordu. Şurası da bir gerçek ki, söz konusu şer-i kanunun tatbikinde, bazı kişilerin yanlış yönlendirmesi sonucu, haksız yere öldürülenler olmuştur. Ancak bu durum, mahkemeyi Kübra da neticelenecektir.
