Plasebo etkisi ve ilaçlar
Bilim insanlarının senelerdir araştırdığı ve insan zihninin belki de en çok merak edilen özelliklerinden birini ilgilendiren bir konu olan Plasebo etkisi, bilimsel olarak herhangi bir etkisi bulunmadığı bilinen maddelerin “ilaç” adı altında alınması ve bu maddenin de kişinin sağlık sorununa çözüm bulmasıdır. Farmakolojik olarak defalarca testlerden geçirilen ve bilimsel yöntem temel alınarak birçok farklı bilim adamı tarafından deneylerle tedaviye etkisi olmadığı bilinen maddelerin hastaya “ilaç olduğunun söylenmesi”, Plasebo etkisinin oluşması ve hastanın “kendi kendini iyileştirme gücünü” kullanarak bu ilaç olmayan maddeyi alarak iyileşmesine sebep olabilir. Ancak bu aşamada belirtilmesinde yarar var ki, kendi kendini iyileştirme gücü olarak bahsi geçen olgunun ne olduğu bilimsel açıdan bilinmemektedir. Telkine dayalı bir süreç olduğu bilinen Plasebo etkisi, hastanın şartlandırılması ve iyileşeceğine inandırılmasıyla da yakından ilgilidir.
Plasebo etkisi oluşturmak için bazen hastalara “şekerlemeler” dahi ilaç adıyla verilmekte ve gerçekten de hastanın ilaç zannettiği bu şekerle iyileştiği görülebilmektedir. Bilimsel olarak tedaviye yönelik hiçbir etkisi olmadığı bilinmesine karşın bu şekilde hastaya verilen bir şekerin dahi nasıl iyileşmeye sebep olduğu ise aslında tamamen bir soru işaretidir. Bu durumun kişinin kendi kendini iyileştirmesi ve bunun da her insanda bulunan bir güç olduğuna dair çok çeşitli görüşler bulunmaktadır. Konunun bilimsel araştırmalarla açıklanamaması ve bilimin felsefesinin de natüralizm olması, bazı insanların Plasebo etkisini mistisizm ile açıklamaya yeltenmesine de neden olmuştur.
Plasebo etkisinin oluşması için “ilaç adı altında verilen maddenin” iyileştirme etkisi, tamamen hastanın kendisiyle ilgilidir. Zira bazı hastalarda iyileşme sürecinin hızla başlamasına neden olan Plasebo ilaçlar, kimi hastalarda işe yaramamaktadır. Bu da her Plasebo ilacın beklenen iyileşme etkisini yaratacağının söylenememesine neden olmaktadır. Hastaya “kesinlikle işe yarayacak yeni bir ilaç bulundu ve sizde de bu ilacı deneyeceğiz” şeklindeki bir açıklama yapan doktorun hastayı iyileşeceğine inandırdığı ve buna koşulsuz şartsız inanan yani bu telkinle şartlanan hastanın da kendi kendini iyileştirdiği “düşünülmektedir”. Modern tıbbın bilimsel yöntem ile “henüz” açıklayamadığı bir etki olan Plasebo, insanoğlunun eğer gerçekten inanması halinde kendi kendini iyileştirebileceğini gösteriyor olabilir.
Genellikle modern tıbbın geliştirdiği tedavi yöntemleriyle dahi kurtulma ihtimalinin çok düşük olduğu düşünülen hastalarda “son bir umut” olarak denenen Plasebo ilaçları hastanın iyileşme azmi kazanmasını sağlayabilmektedir. Ayrıca bu Plasebo ilaç tedavisi, “hastalık hastası” olarak ifade edilen muayene sonucunda hiçbir rahatsızlığı bulunmadığı ortaya çıkmasına rağmen çeşitli şikayetlerinin sürekli devam ettiğini söyleyen hastalarda da uygulanabilir.
