Plastik çeşitleri ve kullanım alanları

Modern endüstrinin vazgeçilmez hammaddelerinden olan ve hayatın birçok alanında kullanılan plastik, farklı türleri ile endüstriyel üretimin hemen hemen her alanında kendine yer bulan bir malzemedir. Karbon(C), Azot(N), Oksijen(O), Hidrojen(H), organik ve inorganik birçok diğer elementten oluşan bir yapıya sahip olan plastik, insan nüfusunun önlenemez bir şekilde artan dünyamızda tüketicilerin ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlayan oldukça işlevsel bir maddedir. Basit haldeki molekül yapılarının arasında bağın kopartılması ile üretilen plastik, molekül bağlarının uzun ve zincir benzeri bir yapıya dönüştürülmesi ile “polimer” yapıya sahip olur. Plastiğin sahip olduğu bu polimer yapı endüstriyel üretim bantlarında çok kolay bir şekilde işlenmesini ve arzu edilen her ürünün plastikten üretilebilmesini sağlar.

Günümüzde dünya genelinde kullanılan en yaygın plastik türü polietilendir. Polimer bir yapıya sahip olan polietilen, monomer haldeki etilenden üretilir. Yani etilenin sahip olduğu basit molekül yapısı bozularak plastik özelliği kazanmasını sağlayan bir polimer molekül yapı oluşturulur. Bir başka değişle plastik, doğada hazır halde bulunmayan ve insanoğlunun bazı elementleri suni olarak değiştirmesi ile oluşan bir maddedir. Plastik üretilmesi için öncelikle ortam sıcaklığının belirli bir orana ulaşması ve sonrasında basıncın doğru seviye ulaşması gerekir. Uygun sıcaklık ve basınç ortamının oluşturulmasının ardından bazı katalizör maddeler kullanılarak monomerler kimyasal reaksiyona girer ve nihai ürün olarak plastik oluşur.

Plastik çeşitleri içeriğinde kullanılan maddelere göre üretim aşamasında toz, granül ya da reçine halde olabilir. Farklı plastik çeşitleri üretim aşamasında farklı hallerde olsa da, uygulanan kimyasal işlemlerin ardından plastik arzu edilen forma sokulur. Plastik üretimi için gerekli olan maddelerin büyük bir bölümü petrol rafinelerinde yapılan üretimden artan petrol atıklarından oluşur. Artık ham petrolün çeşitli işlemlerden geçirilmesinin ardından bu maddeler plastik üretiminde kullanılmaya hazır hale getirilir. Dünya üzerinde işlenen petrolün yaklaşık olarak %4’ü plastik üretiminde kullanılmaktadır. Plastiğin Polietilen dışında Polikarbonat, Polyester, Polivinil, Polistiren, Polamid, Akrinonitril, Polipropilen, Plistiren gibi farklı çeşitleri de bulunmaktadır.

PE sembolü ile ifade edilen Polietilen dünya genelinde en yaygın kullanılan plastik çeşididir. Otomobil ve yan sanayi üretiminde kullanılan plastik çeşidi ise PP sembolü ile ifade edilen Polipropilen plastiktir. Elektronik parça üretimi ve beyaz eşyaların bir takım parçalarında kullanılan plastik türü Polistiren(PS) plastik iken, diş fırçası ve misina üretiminde de Polyamid ya da bilinen adıyla “naylon” kullanılır. Tekstil sanayinde en çok kullanılan ürünlerden biri olan Polyester, günümüzde üretilen birçok tekstil ürününün yapısına katılmaktadır. Boru ve plastik profil üretiminde kullanılan plastik çeşidi ise PVC sembolü ile bilinen Polivinil Klorid plastiktir.