Sedatif ilaçlar ve etkileri
Modern tıpta genellikle sedasyon uygulamalarında kullanılan ve kişinin kontrollü bir uyku haline geçmesini sağlayan sedatif ilaçlar, birçok farklı hasta grubunda hekime ve hastanın kendisine büyük bir uygulama avantajı sağlamaktadır. Merkezi sinir sistemi üzerinde etkili olan sedatif ilaçların yarattığı etkinin kontrollü olması kadar sedasyon uygulamasının süresinin de ayarlanabilmesi söz konusudur. Sedatif ilaçlar kesinlikle bir anestezi uzmanı tarafından uygulanmalıdır. Sedatif etkinin oluşması kadar hastanın kontrollü bir uyku haline geçmesinden sonraki sürecin de çok önemli olması, bu uygulamanın eğitim almış bir uzman tarafından yapılmasını bir gereklilik haline dönüştürmektedir. Merkezi sinir sistemi fonksiyonlarının yavaşlamasını sağlayan sedatif ilaçlar, kişiyi refleksleri aktif haldeyken kontrollü bir uyku haline sokmaktadır.
Uygun dozda alınması ve her kişiye göre de uygun dozun değişmesi, sedatif ilaçların muhakkak hekim tavsiye üzerine kullanılmasını gerekmektedir. Sedasyon işlemlerinin başından en sonuna kadar bir anestezi uzmanın da bulunması çok önemlidir. Zira sedatif ilaçların merkezi sinir sistemi üzerinde yarattığı etkinin ayarlanmasının ardından uygulama süresince kişinin nabız, Oksijen dengesi, vücut sıcaklığı ve solunum gibi birçok faaliyetinin kontrol altında tutulması gerekir. Tüm bunların ötesinde sedatif ilaçların etkisinin de aşamalı olarak kaldırılması ve beynin kimyasalların etkisinden çıkması ile birlikte bir takım yan etkilerin söz konusu olması, uygulamaların uzman gözetiminde yapılmasını bir zorunluluk haline dönüştürmektedir. Hipnozla sağlayanan etkiye benzetilen sedatif ilaçların kişide yarattığı kontrollü uyku hali ise biraz daha farklı ve derecelendirmek gerekirse daha zayıftır.
Tam olarak bir uyku halinin söz konusu olmadığı hassas sedasyon uygulamalarına da imkan veren sedatif ilaçlar, özellikle çocuklarda ve mental retardasyon sebebiyle müdahaleyi zihinsel olarak algılayamayacak ya da kaldıramayacak hastalarda kullanılmaktadır. Psikiyatrinin de alakalı olduğu sedatif ilaçların etkileri ve kullanım alanları üzerine uzun yıllar boyunca yapılan araştırmalar bugün de devam etmektedir. Tamamı olmasa da büyük bir çoğunluğu “anestezik” etki yarattığı için modern tıpta sedatif ilaçlar geniş bir yelpazede kullanılabilme potansiyeline sahiptir. Sedatif ilaçlar üzerine yapılan çalışmalar hala devam ettiğinden ve insanların ilaçlara verdiği tepkiler değişebildiğinden, tüm ilaçları kapsayan bir genelleme yapmak doğru değildir.
Sedatif ilaçların yarattığı etkilerin arttırılması, azaltılması, süresinin uzatılması ya da farklı etkiler yaratılması için farklı ilaçlarla birlikte kullanımı üzerine de araştırmalar yapılmaktadır. Ancak kararsız sonuçlar elde edilmesine neden olabilecek bu tür karışımların hekim kontrolü olmadan yapılması ciddi riskler alınması anlamına gelmektedir. Küçük dozlarda ve şüphesiz hekim kontrolünde alındığında uyku halinden ziyade sakinleştirici bir etki yaratması da söz konusu olan sedatif ilaçların fazla dozda alınması ile ciddi manada büyük sağlık sorunlarının yaşanmasına neden olabilir.
