TBMM’nin özellikleri
Varlığının temel dayanağında “Egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir” ilkesi yer alan Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), Osmanlı’nın küllerinden doğan Türkiye Cumhuriyeti’nin tüm vatandaşlarının direnişinin ve ülkedeki tüm insanların özgürlüğünün simgesidir. TBMM, kendisini var eden halkın kendisidir ve sahip olduğu tüm yetkileri de bizzat halkın kendisinden alır. Türkiye Cumhuriyeti’nin tüm vatandaşlarının verdiği yetki doğrultusunda yasama görevini yerine getiren bir araç olan TBMM, devletin “anayasadan güç alan” yasama organıdır. İç tüzüğün yapılandırılması, yasama dokunulmazlıkları, sıkıyönetim hallerinin saptanması, başbakan ve kabinenin seçimi, savaş ilanına ve askeri güç kullanımına karar verme, cumhurbaşkanını seçme gibi pek çok yetkiye sahip olan TBMM sahip olduğu yetkilerinin tamamını halktan almaktadır. Bu bağlamda TBMM’nin aslında halkın kendi iradesi olduğu da söylenebilir.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası bünyesinde bulunan 108. Madde kapsamında TBMM’nin sahip olduğu tüm yasama yetkisinin Türk milletinin olduğu belirlenmiş ve meclisin bu yetkiyi “millet adına” kullandığı açık bir dille ifade edilmiştir. Kuvvetler ayrılığı prensibine göre Türk milletinin yetkilerini “vekil olarak” kullanan TBMM, devleti oluşturan kurumlar arasında bir üstünlük oluşturmaktan ziyade Anayasa ile belirlenen hükümlerin tüm kurumların iş birliği ile millete azami fayda sağlayacak biçimde yerine getirilmesini sağlamayı hedefler. TBMM bünyesinde “milletin temsilcisi olarak” görev yapan vekiller; dört yılda bir yapılan, tamamen eşit, serbest ve tek aşamalı bir genel seçimle göreve halkın kendisi tarafından getirilmektedir.
Milletin temsilcisi olarak TBMM çatısı altında görev yapan vekiller, 4 yılda bir tekrarlanan genel seçimlerle göreve “milletin kendi iradesiyle” getirilmekte ve tüm hareketlerin Anayasaya bağlı kalacağına “namusu ve şerefi” üzerine yemin etmektedir. TBMM’nin yapısı incelendiğinde; Başkanlık Divanı ve Danışma Kurulu olmak üzere iki temel yapı görülür. Başkanlık Divanı; idari amirler, dört adet başkan vekili, yedi adet katip ve başkandan oluşmaktadır. Siyasi partilerin sahip olduğu vekil sayısına göre temsil edildiği Başkanlık Divanı, tamamen tarafsız olarak çalışmaktadır. Milleti TBMM çatısı altında temsil edebilmek için Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmanın dışında bir takım temel gereksinimler de bulunmaktadır. 25 yaşını doldurmuş olmak, “muaf olmadığı sürece” askerlik hizmetini tamamlamış olmak, terör eylemlerinden sabıkası olmamak, 1 yıldan fazla ağır hapis cezası almamış olmak, yüz kızartıcı suçlardan hüküm giymemek ve en az ilkokul mezunu olmak milletvekilliği için aranan temel kriterlerden bazılarıdır.
TBMM’nin yapısı itibarıyla diğer anayasal devlet organlarına göre herhangi bir üstünlüğü bulunmamaktadır. Yasa ve kanun yapma yetkisine sahip olan yani yasama yetkisi ile donatılan TBMM, Anayasa mahkemesi tarafından anayasal olup olmadığı belirlenen konularda yasalar hazırlamaktadır.
