Transformatör çeşitleri
En basit anlatımla iki farklı elektrik devresinin birbirine bağlanması olan transformatör, elektromanyetik indüksiyon mantığı ile çalışan bir elektrik cihazıdır. İki elektrik devresindeki enerjinin birbirine iletimini sağlayan transformatör, elektromanyetik alan yardımıyla bu enerji transferini sağlar. Elektrik devrelerinde akım ve gerilim değerlerinin önceden belirlenen seviyelerde ayarlanmasını sağlayan transformatörler, böylece devreler arasında enerji transferini mümkün kılar. Dışarıdan bakıldığında birbirine oldukça yakın bir halde yerleştirilmiş iki sargıdan ibaretmiş gibi görünen transformatörler, aslında elektrik devrelerinde oldukça büyük bir görevi üstlenir.
Oldukça ince demir levhaların üzerine belirli sayılarda sayılan transformatör çeşitlerine iki sargılı demir çekirdekli transformatör denir. Bir diğer transformatör çeşidi ise hava çekirdekli transformatördür. Hava çekirdekli transformatörler demirin yerine plastik tüplerin kullandığı cihaz tiplerine verilen isimdir. Bu şekilde hazırlanan transformatörlerden birine voltaj gelmesi halinde, diğer transformatörde de voltaj değeri görülür. Voltajın uygulanması ile transformatörde oluşan akım, bu bölge etrafında bir manyetik alan oluşmasına neden olur. İşte diğer sargıda da voltaj görülmesine neden olan da, elektrik akımı ile oluşan bu manyetik alandır.
Manyetik alan her ne kadar voltaj uygulanan sarmalın etrafında bir manyetik alan oluşturarak diğer sarmalda da voltaj oluşmasını sağlasa da, çıkış sırasında voltajın devam etmesi için manyetik alanın sürekli değişmesi gerekir. Bobin olarak isimlendirilen bu sarmalların birine uygulanan voltajın sabit olması durumunda, diğer bobinde yani sarmalda voltaj oluşması mümkün olmaz. Doğru akımın sürekli kapatılarak açılması suretiyle manyetik alanın sürekli olarak değişmesi sağlanır ve böylece “değişken bir çıkış” elde edilir. İlk bobindeki çıkışın değişken hale gelmesi ile oluşan manyetik alan diğer bobinde voltaj oluşmasını sağlar.
Transformatör sistemlerinde demirin tercih edilmesinin nedeni ise, demirin bu iş için çok uygun bir manyetik özelliğe sahip olmasıdır. Manyetik alanın “konsantre” olmasına neden olan demir, enerji kaybının da asgariye inmesini sağlar. Demir kullanılan transformatör çeşitlerindeki enerji verimliliğinin yaklaşık olarak %97 gibi oldukça ideal bir düzeyde olduğu söylenebilir. Voltajın artması istendiğinde ise çıkış sargısı, giriş sargısından daha yüksek seviyede tutulur. Akımın çok şiddetli olması halinde ise bobin sarımı ters şekilde kullanılır ve çıkış sargısının sayısı azaltılır.
