Uluslararası Ceza Mahkemesi
İnsanlığa karşı işlenen genel suçlar, savaş suçları, soykırım ve saldırı suçlarına bakan Uluslararası Ceza Mahkemesi(UCM), 1 Temmuz 2002 yılında kurulmuştur. Resmi olarak çalışmaya 11 Mart 2003 yılından itibaren başlayan Uluslararası Ceza Mahkemesi, Hollanda’nın Lahey şehrinde bulunmaktadır. Birleşmiş Milletler toplantılarında kurulmasına karar verilen UCM, 1998 yılında Roma’da yapılan görüşmelerin ardından birçok devletin ortak kararı ile kurulmuştur. Takip eden dönemde Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin savaş suçlarının dışında insanlığa karşı işlenen genel suçlara da bakmasına karar verilmiştir.
1998 yılında Roma’da yapılan Birleşmiş Milletler toplantısında 7 ret oya karşın 120 kabul oyu ile kurulmasına karar verilen Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin nasıl çalışması gerektiğine sonraki dönemde karar verilmiştir. Birleşmiş Milletler toplantısında ayrıca tüm üye ülkelerin Uluslararası Ceza Mahkemesi ile ortaklaşa çalışmasına yönelik kararlar da alınmıştır. Birleşmiş Milletler toplantısında oy çokluğu ile kabul edilmesine rağmen Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin resmi olarak kurulması için dört yıl beklenmesinin nedeni ise, üye 60 ülkenin kararı onaylaması gerekliliğidir. 11 Nisan 2002 tarihinde 60 ülkenin tamamı bu kararı onaylayınca UCM ile ilgili çalışmalara hız verilmiş ve kısa süre içinde tamamlanan çalışmalar ile resmi faaliyetler başlamıştır.
15 Temmuz 2008 tarihine gelindiğinde Uluslararası Ceza Mahkemesi kararları toplamda 139 devletin imzaladığı ve 107 devletin de onayladığı bir anlaşma haline gelmiştir. Bu aşamada Roma’da yapılan bu anlaşmaya imza atmak ile bu anlaşmayı onaylamanın farklı kavramlar olduğu da unutulmamalıdır. Birleşmiş Milletler tarafından UCM organları; başkanlık, yazı işleri bürosu, savcılık bürosu, yargılama bölümü ve temyiz bölümü olarak belirlenmiştir. UCM savcıları, herhangi bir kaynaktan aldığı bilgilere dayanarak soruşturma başlatabilir. Kurban veya kurban ailesinin şikayeti üzerine de soruşturma başlatabilen UCM savcıları, suç unsuru olan durumlarda Birleşmiş Milletler tarafından imzalanan Roma Statüsüne dayanarak doğrudan soruşturma başlatılması emrini verebilir.
Uluslararası Ceza Mahkemesi aynı zamanda Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi ile de ortaklaşa çalışır. BM Güvenlik Konseyi işlenen herhangi bir suç için Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne başvurarak ilgili kişi hakkında soruşturma başlatılmasını talep edebilmektedir. Ayrıca ilgili suç Roma Statüsünü tanımayan bir devletin topraklarında dahi işlenmiş dahi olsa kurban veya ailesinin BM Güvenlik Konseyi’ne başvurabilir. Bu durumda Uluslararası Ceza Mahkemesi yine de ilgili kişi hakkında soruşturma açılması için resmi işlem başlatabilmektedir.
