Zeytin ağacının özellikleri
Her sabah kahvaltı sofralarının vazgeçilmezi olan zeytin, neredeyse tüm insanların severek yediği ve birçok yararı olan bir temel besin maddesine dönüşmüştür. Zeytin kadar zeytinyağı da, son yıllarda yapılan araştırmalar ile insan sağlığı açısından mucizevi olarak nitelendirilen bir üründür. Günümüzde çoğu insan sağlıklı yaşam için zeytinyağı tüketilmesini bildiği halde, bu yağın kaynağı olan zeytin ağaçları hakkında çok az bilgiye sahiptir.
Zeytin ağacı dünyadaki en dayanıklı ve en uzun ömürlü ağaçlardan biri olarak tanımlanır. Bu kadar uzun ömürlü olmasının başlıca nedenlerinden biri, yapraklarında salgılanan Kalsiyum Elenolaten kimyasalı, ağacı ve yapraklarını zararlı virüs ve bakterilere karşı korumaktadır. Ayrıca zeytin ağacının uzun ömrünün sırlarından bir diğeri de, yine yapraklarındaki oleuropein maddesidir. Bu madde ağacın dış etkenlerden ve hastalıklardan korunmasını sağlar.
Zeytin ağacı verimlilik açısından da inanılmaz derecede hızlı gelişen bir ağaç türüdür. Fidan halde ekildikten sonra şayet iyi bakılır ve doğru iklim şartlarının olduğu bir bölgede yetiştirilirse, 5-6 yıl içerisinde ürün vermeye başlayabilir. Ancak gerçek anlamda verimli zeytin vermesi için ağacın, en azından 20 yaşına gelmesi gerekir. Zeytin ağaçları tabiatları gereği bir yıl bol zeytin verirken, ertesi yıl çok daha az ürün verir. Bu durum halk arasında “var yılı ve yok yılı” olarak adlandırılır. Zeytin ağacının bu davranışı, bir anlamda çok zeytin verdikten sonraki yıl kendini dinlendirmesi anlamına gelir.
Zeytin ağaçlarının ömür genel olarak 25-150 yıl kadardır ancak yaşı 1000’nin üzerinde olduğu saptanan oldukça fazla zeytin ağacı da vardır. Her ne kadar 1000 yıldan fazla yaşayabilse de, ürün verimliliği açısından 150 yıldan sonra ağacın ürettiği zeytin de azalır. Yaşlılık evresi olarak adlandırılan 150. yıldan sonraki dönemde, ağacın zeytini her yıl biraz daha azalır. Bazı araştırmacıların 3000 yaşında olduğunu söylediği zeytin ağaçları dahi vardır.
Zeytin ağacı gövde yapısı ile de oldukça özel bir ağaç türüdür. Gövde yapısı birbirinden bağımsız dallar kümesinden oluştuğundan, gelişen her yeni dal ile ağacın yapısında da değişiklikler olur. Zeytin ağaçları çok yaşlansa, gövdesinde çökme olsa ve hatta kurusa da gövdeden çıkan sürgünler ile yeniden canlanabilir. Bu nedenle dünyanın en eski zamanlarından beri varlığını sürdürmüş olan zeytin ağaçları, daha da birçok ilginç özelliğe sahiptir.
